Szkoła Podstawowa w Woli Wielkiej

Historia kształcenia w Woli Wielkiej ma ścisły związek z dziejami  powstania wsi. Lokalizacja Woli Wielkiej w bezpośrednim sąsiedztwie z siedzibą parafii w Straszęcinie wpływała niekorzystnie na rozwój oświaty szkolnej w samej miejscowości, ponieważ od wieków bliska odległość (do 3 km.) do Kościoła Parafialnego umożliwiała dzieciom uczęszczanie do szkoły parafialnej, następnie publicznej, utworzonej w Straszęcinie.

Sama parafia Straszęcin została utworzona w XIII wieku, zaś Wola Wielka jako osada wiejska powstała około 200 lat później.

Wola Wielka, to wieś założona na terenach zalesionych stanowiących fragment byłej Puszczy Sandomierskiej. Przez wieki była małą osadą zamieszkałą przez stosunkowo nieliczną grupę gospodarzy. Dopiero po roku 1531 tj. po bitwie pod Obertynem hetman Jan Tarnowski na pustkowiach i nie­użytkach w tej wsi osadził osadników wałeckich.  Ci jeńcy wojenni jako tzw. łup zwycięski bitwy obertyńskiej w znacznym stopniu przyczynili się do zagospodarowania, rozwoju gospodarczego terenów należących do Woli Wielkiej. Hetman Jan Tarnowski posiadający w bez-pośrednim sąsiedztwie wieś Wiewiórkę, i w niej wspaniały na tamte czasy zamek, postanowił na pięknym wzniesieniu wsi Wola Wielka wybudować dla siebie zamek. Wpływy włączenia się Jana Tarnowskiego w miejscowość Wola Wielka poprzez swój zamek, zasiedlenie wsi powodowały, że osada ta zaczęła dorównywać swym rozwojem  osadom  ościennym  powstałym  wcześniej,  a  więc  lepiej  rozwiniętym w XVI wieku.

Równocześnie w parafii Straszęcin następował rozwój oświaty w wyniku wpływu „Arian", którzy po roku 1525 osiedlili się w Pilźnie i okolicach Pilzna. Według ówczesnych zapisów również księża kościoła w Straszęcinie na krótki okres czasu  przeszli  na  luteranizm.  Pozytywnym  wpływem  tzw. „Braci Polskich" było w tym czasie utworzenie w parafii pierwszej szkoły parafialnej z siedzibą w Straszęcinie.

W szkole tej uczono czytania, pisania, chóru kościelnego i służenia do mszy. Bliska odległość mieszkańców Woli Wielkiej od powstałej szkoły umożliwiała dla większości ich dzieci uczęszczanie i zdobywanie elementarnej edukacji. Jedynie dzieci najbiedniejszych osadników z tych dóbr cywilizacyjnych nie mogły korzystać.

Ta elementarna edukacja dzieci rodzin zamieszkałych w Woli Wielkiej trwała do roku 1655, kiedy to Szwedzi zajmując Polskę, większość osad w parafii, w tym również szkołę zniszczyli, spalili.

Lata 1655 - 1822 to długi okres, kiedy praktycznie nie istniała edukacja dzieci rodzin zamieszkałych w Woli Wielkiej. Schyłek I Rzeczypospolitej, okupacja rozbiorowa Austrii, ubogi materialnie stan zamieszkałej ludności tylko nielicznym gospodarzom pozwalał zatrudniać okresowo tzw. wędrujących nauczycieli w celach edukacyjnych.

Dopiero l września 1882 r. została utworzona pierwsza w parafii Straszęcin powszechna Publiczna Szkoła Podstawowa z siedzibą w Straszęcinie. Do tej szkoły zaczęły uczęszczać dzieci ze wszystkich dziewięciu wsi ówczesnej parafii, w tym dużo dzieci zamieszkałych w Woli Wielkiej. Była to szkoła dwuklasowa utworzona głównie w wyniku zabiegów przybyłego z Limanowej proboszcza ks. Piątkowskiego.

W okresie 01.09.1882 do 31.12.1932 r. niemal wszystkie dzieci z Woli Wielkiej uczęszczały do tejże dwuklasowej publicznej szkoły powszechnej w Straszęcinie.

Prowadzenie edukacji oświatowej w samej miejscowości Wola Wielka datuje się dopiero w okresie „międzywojennym" XX wieku.

Data l września 1933 r. rozpoczyna historię edukacji prowadzoną na terenie osady Wola Wielka.

W roku 1932 z powodu wielkiej liczby dzieci w Straszęcinie (190 uczniów) Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego przydzieliło trzecią siłę nauczycielską do Straszęcina, w  osobie  Pani  Marii Wojdanowej -  dotychczasowej  nauczycielki w Latoszynie. Decyzję tę podjęto dekretem Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego z dnia 22 sierpnia 1932 r. - nr 14916/32 - z ważnością od l września 1932 r. To przydzielenie trzeciej siły nauczycielskiej do Straszęcina dało powód mieszkańcom Woli Wielkiej, do rozpoczęcia starań o powstanie szkoły u siebie.

Starania te uwieńczone zostały rozporządzeniem Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego z dnia 6 grudnia 1932 r,. - nr 11699/32 - mówiącym, że zostaje zorganizowana w Woli Wielkiej klasa eksponowana dwuklasowej Szkoły Powszechnej w Straszęcinie - z ważnością od l stycznia 1933 r.

Do tej klasy wyznaczono dzieci z czterech najmłodszych roczników z Woli Wielkiej, zaś z trzech pozostałych roczników starszych - dzieci nadal uczęszczały do Straszęcina.

Rada Szkolna Powiatowa w Ropczycach wyznaczyła dla klasy eksponowanej Panią Marię Wojdanową- rozporządzeniem z dnia 31.12.1932 r.. Lokal na salę szkolną wynajęto w domu Pana Jana Piękosia, który wyjechał do Ameryki.

W roku 1933 około 40 gospodarzy z Woli Wielkiej podjęło decyzję o budowie budynku szkolnego. Ustalili, że w części sami poniosą koszty, a resztę wydatków pokryją ze sprzedaży 7 morgów pastwiska gminnego. Drzewo na budynek szkolny uzyskali z wycinki lasu w Dębicy, dokonywanej na uzyskanie terenu pod budowę zakładu „Stomil". Około 30 gospodarzy posiadających zaprzęg konny zwiozło to drzewo. Dużą pomoc organizacyjną uzyskali od ówczesnego propagatora zakładania sadów w Woli Wielkiej - inżyniera Musza z Dębicy. Według relacji żyjących starszych mieszkańców takiego poparcia i pomocy nie uzyskali od ówczesnego kierownika szkoły w Straszęcinie Pana Szczeklika, który starań mieszkańców nie popierał uznając, że 3 km. najdalej -to dzieci mogą uczęszczać do szkoły w Straszęcinie.

Jednak determinacja, działania większości mieszkańców Woli Wielkiej doprowadziły, że już w 1933 r. nowo wybudowana szkoła została oddana do użytku. Dla ówczesnych potrzeb szkoły i zatrudnianych nauczycieli mieszkanka Woli Wielkiej Pani Jadwiga Stefaniak wraz z mężem Józefem przekazała 2 morgi własnego gruntu, który nadal jest gruntem szkolnym stanowiącym pole uprawne.

Ta wybudowana szkoła zlokalizowana została w centrum wsi na 63 arowej działce przy rozdrożu dróg prowadzących do Straszęcina, Wiewiórki i Borowej.

W szkole urządzono 2 sale lekcyjne i mieszkanie dwupokojowe dla nauczyciela.

Lata 1933 - 1992 - to okres, gdy dzieci z Woli Wielkiej w pierwszych latach edukacji uczą się w tym budynku szkolnym, natomiast w klasy starsze dalej w szkole w Straszęcinie.

W okresie tym Kuratorium Szkolne określa różne - zmienne w poszczególnych latach - rozwiązania dla tejże szkoły. I tak:

01.01.1933 - 31.08.1944 - nauczanie czterech najmłodszych roczników obowiązku szkolnego - nauczanie w zakresie dwóch klas.

19.09.1949 - 31.08.1949 w Woli Wielkiej nauka prowadzona jest w klasach I-IV.

01.09.1949 - 31.08.1960 - edukacja prowadzona jest w klasach I - V.

Decyzją Kuratorium w Rzeszowie w latach szkolnych 1960/61 i 1961/62 w Woli Wielkiej jest pełna publiczna szkoła podstawowa z klasami I - VII. W czerwcu 1961 i 1962 szkołę w Woli Wielkiej opuszczają absolwenci szkoły. Te dwa lata szkolne na trwale zapisały się w kronikach wsi i pamięci mieszkańców - jako wydarzenie, które podniosło na wyższy stopień rangę rozwoju oświatowego wsi.

W 1962/63 zmniejszony został stopień organizacji szkoły do klas I - V.

Od 01.09.1963 r. do 31.08.1973 r. nauka w Woli Wielkiej odbywała się w klasach I - IV. Długoletnią nauczycielką w tym okresie była Pani Rozalia Piękoś (1965 – 1985) 

Od 01.09.1973 aż do 31.08.1993 szkoła w Woli Wielkiej była trzyklasową: klasa I, II, III.

Rok 1992 zapisuje się w historii jako przełomowy w zakresie funkcjonowania szkoły. 15 października 1992 r. następuje odbiór parteru nowo wybudowanej murowanej piętrowej publicznej szkoły podstawowej, zaś 19 października 1992 r. po raz pierwszy odbywają się w niej zajęcia.

Decyzja o budowie nowej szkoły zapadła 9 lat wcześniej, na zebraniu wiejskim mieszkańców Woli Wielkiej w dniu 14 stycznia 1983 r., która uzyskała akceptację ówczesnego Naczelnika Gminy Żyraków - mgr inż. Andrzeja Knota. Powołano Społeczny Komitet Budowy Szkoły w Woli Wielkiej. Przewodniczącym został Pan Adam Duślak. W skład Komitetu weszli również: Władysław Kuszowski, Franciszek Kleszcz, Krzysztof Rogowski, Maria Bąkowska, Stanisława Pyrek, Władysław Kleszcz, Stanisław Bień.

W późniejszym czasie dołączyli Stanisław Kulas i Józef Kopacz.

Każdy  mieszkaniec  wsi  zadeklarował wówczas składkę w wysokości 5000 zł. i 10 dniówek pracy. Już w lutym rozpoczęto gromadzenie materiałów, ścinanie drzew i przygotowanie terenu pod fundamenty. Wszystkie prace wykonano w czynie społecznym przy udziale miejscowej ludności. Wykonanie projektu zlecono Panu Karolowi Dzieniowi, ale prace rozpoczęto wcześniej bez projektu.

W 1984 r. mieszkańcy Woli Wielkiej rozpoczęli w czynie społecznym (nadal bez zatwierdzonego planu) budowę parteru budynku. Gdy wykonano ściany nośne do stropu  okazało  się,  że  występują  pewne niezgodności z obo­wiązującymi normami i konieczne są poprawki, które naniosło Biuro Projektów w Mielcu.

Jesienią 1986 r. uzupełniono fundamenty i zmieniono kilka otworów okiennych. Do pracy zaangażowano Społeczny Komitet Budowy Szkoły, który opłacał indywidualnych wykonawców. Wówczas częściowo wykonano strop nad parterem. Dalsze prace przerwano z powodu braku środków.

l września 1986 r. nowo mianowana Dyrektor Szkoły Podstawowej w Woli Wielkiej Pani mgr Alicja Błońska zaktywizowała mieszkańców do dalszych działań, zaczęła szukać sponsorów i pomocy ze wszystkich możliwych stron.  Jako pierwszy  swą pomoc  zaoferował Dyrektor Naczelny „IGLOOPOLU" Pan Edward Brzostowski dając 85 tyś. sztuk cegły, bezpłatny transport i inne materiały budowlane. Duże zaangażowanie wykazał także Dyrektor Gospodarstwa Rolnego „Igloopol" w Straszęcinie Pan Andrzej Wielgos. Pracownicy jego zakładu dokończyli strop na parterze oraz wybudowali I piętro. Po raz kolejny naniesione zostały zmiany w  projekcie,  po  to,  aby  budynek  stał się bardziej ekonomiczny. Koszty związane z tym etapem robót pokrył częściowo „Igloopol" oraz Urząd Gminy w Żyrakowie.

W lipcu 1991 r. na zlecenie Urzędu Gminy w Żyrakowie wykańczaniem budynku zajęła się Firma „Hand-Bud" z Dębicy, wyłoniona w drodze przetargu. Współinwestorem zostało Kuratorium Oświaty w Tarnowie. Duże osobiste zaangażowanie wykazał Wójt Gminy Żyraków Pan mgr inż. Józef Rutka i 15 października 1992 r. nastąpił częściowy odbiór techniczny (parter szkoły). Dokonano poświęcenia tychże pomieszczeń.

Dzień 19 października 1992 r. zapisał się na trwale w pamięci mieszkańców wsi Wola Wielka, ponieważ dzieci po raz pierwszy rozpoczęły zajęcia w nowym budynku szkolnym. Sale dotychczasowego drewnianego budynku zlokalizowanego na placu szkolnym pozostały tym samym puste, bezużyteczne.

W okresie wakacji 1993 roku zainstalowano centralne ogrzewanie na I piętrze budynku. We wrześniu i październiku 1993 r. wykonano elewację zewnętrzną szkoły. Jesienią 1993 r. mieszkańcy wsi w czynie społecznym uporządkowali cały teren wokół szkoły usuwając gruz, nawożąc ziemię i wyrównując teren.

30 listopada 1993 r. odbył się końcowy odbiór techniczny umożliwiający naukę w całym budynku szkolnym tj. na parterze i na piętrze. Od tej chwili zaistniały bardzo dobre warunki lokalowe do organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego. Nowe pomieszczenia lokalowe pozwoliły na zmianę stopnia organizacyjnego szkoły. Rok szkolny 1993/94 i 1994/95 to podniesiony stopień organizacyjny z klas I - III na klasy I - IV. W efekcie zwiększona została liczba zatrudnionych nauczycieli.

Doniosłym aktem zapadłym w pamięci dzieci, mieszkańców, nauczycieli oraz władz regionalnych był akt uroczystego poświęcenia budynku szkolnego w dniu 23 października 1994 r. Uroczystość rozpoczęła się o godz. 14°° Mszą Świętą. Zgromadziła ona nie tylko społeczność szkolną, lecz również bardzo liczną młodzież i mieszkańców Woli Wielkiej oraz sąsiednich miejscowości, gminy a także wielu zaproszonych gości.

Mszę Świętą celebrował delegat księdza biskupa tarnowskiego ks. dr Bolesław Klaus w asyście proboszcza Parafii Straszęcin ks. mgr Edwarda Nylca oraz ks. mgr Zdzisława Sochy.

W następnych trzech latach szkolnych: 1995/96, 1996/97, 1997/98 został podniesiony stopień organizacyjny szkoły do klas I do V.

       Rok szkolny 1998/99 to kolejna zmiana organizacyjna na zajęcia w kla­sach I-VI.

Od dnia l września 1999 r. została w kraju dokonana reforma organizacyjna   edukacji szkolnej w wyniku czego nastąpił podział na sześcioletnią szkołę podstawową i trzyletnie gimnazjum. Dotychczasowa niepełna sześcioklasowa Publiczna Szkoła Podstawowa w Woli Wielkiej zostaje przekształcona w pełną samodzielną sześcioklasowa Publiczną Szkołę Podstawową.

Od dnia l września 1999 r. dyrektorem Publicznej Szkoły Podstawowej w Woli Wielkiej w wyniku przeprowadzonego konkursu zostaje Pani Urszula Dydo, mgr nauczania początkowego. Zgodnie z opracowaną nową koncepcją pracy szkoła na najbliższe lata podejmuje następujące główne kierunki działania:

1. Podniesienie poziomu dydaktycznego poprzez optymalne zatrudnienie specjalistycznej kadry nauczycielskiej.  

2. Tworzenie optymalnego, partnerskiego klimatu pracy nauczycieli, współpracy rodziców, uczniów i środowiska lokalnego.

3. Intensyfikacja działań wychowawczych i opiekuńczych.

4. Modernizacja pomieszczeń w budynku pod aktualne niezbędne potrzeby, wyposażenie dydaktyczne, urządzenie terenu wokół szkoły.

Sukcesy szkoły w latach 1999 - 2003 w tych dziedzinach potwierdzone uznaniem rodziców, mieszkańców wsi, samorządu wiejskiego, gminnego, organu prowadzącego zostały przypieczętowane raportem Kuratorium Oświaty w Rzeszowie z przeprowadzonej frontalnej wizytacji szkoły w okresie 14 - 16 listopada 2002 r.

W tych latach przeprowadzono wiele remontów, prac modernizacyjnych w po-mieszczeniach budynku szkolnego. Duże wsparcie w wykonywaniu tych prac dyrekcja szkoły otrzymała od Rady Sołeckiej wsi Wola Wielka. Pomoc organizacyjną i finansową w latach 1998 - 2002 uzyskano również od ówczesnego Wójta Gminy Żyraków Pana mgr inż. Bogusława Dydo, osobiście interesującego się problemami optymalnego urządzenia i funkcjonowania szkoły w Woli Wielkiej, której jest mieszkańcem.

W latach 1999 - 2003 wykonano w budynku szkolnym między innymi następujące prace:

1.Zaadoptowanie niewykończonych pomieszczeń na klasopracownię oraz pracownię komputerową.

2. Wyposażenie pracowni w 5 zestawów komputerowych.

3.  Wykonanie bezpiecznej, zgodnej z przepisami BHP posadzki z płytek gresowych w korytarzu na parterze oraz 2 szatniach w miejsce wykładziny z PCV.

4. Wykonanie podłogi panelowej w sali lekcyjnej nr 3.

5. Zaadaptowanie dwóch niewykończonych pomieszczeń na parterze do potrzeb biblioteki z czytelnią oraz stołówki szkolnej.

6. Zakupienie i uzupełnienie księgozbioru biblioteki szkolnej o niezbędne

        pozycje dla uczniów szkoły podstawowej, gimnazjalnej i średniej.

7. Cyklinowanie i lakierowanie parkietów oraz malowanie ścian we

        wszystkich salach lekcyjnych łącznie z zastępczą salą gimnastyczną.

8. Zakupienie pomocy dydaktycznych niezbędnych do pełnej realizacji

               programów nauczania.

9. Zakupienie nowych mebli do kuchni szkolnej oraz niezbędnych urządzeń kuchennych.

10. Zakupienie nowych typowych mebli do pracowni komputerowej.

11. Urządzenie oddzielnej szatni dla uczniów klas IV - VI.

12. Wykonanie na terenie szkolnym boiska do piłki siatkowej.

13. Wykonanie uniwersalnej skoczni do skoków w dal i wzwyż.

14.  Urządzenie rabatów kwiatowych, ozdobienie terenu krzewami i „iglakami".

Obecny budynek szkolny w pełni zapewnia bardzo dobrą bazę lokalową. Wszystkie pomieszczenia są optymalnie wykorzystane do organizacji procesu dydaktyczno - wychowawczego. Wyposażony jest w sprawne instalacje:

elektryczną, gazową, wentylacyjną, wodną, kanalizacyjną, centralnego ogrzewania gazowego, odgromową.

Teren szkoły został starannie ogrodzony oraz funkcjonalnie i estetycznie urządzony. Zarówno budynek jak i przylegające otoczenie poza podstawową ustawową funkcją, jaką jest organizacja procesu nauczania, spełnia również służebną rolę samorządowi wsi, organizacjom wiejskim, mieszkańcom na organizację zebrań, spotkań, imprez środowiskowych.